哭杨主事
[清] 顾炎武
吴下多经儒,杨君实宗匠。方其对策时,已负人伦望。
未得侍承明,西京俄沦丧。五马遂南来,汪黄位丞相。
几同陈东狱,幸遇明主放。牧马饮江南,真龙起芒砀。
首献大横占,并奏东胡状。是日天颜㢠,喜气浮綵仗。
御笔授二官,天墨春俱盎。鱼丽笠泽兵,乌合松陵将。
灭迹遂躬耕,犹为义声唱。松江再蹉跌,搜伏穷千嶂。
竟入南冠囚,一死神慨忼。往秋夜中论,指事并吁怅。
我慕凌御史,仓卒当绝吭。齐蠋与楚龚,相期各风尚。
君今果不食,天日情已谅。陨首芦墟村,喷血胥门浪。
唯有大节存,亦足酬帝贶。洒涕见羊昙,停毫默悽怆。
他日大鸟来,同会华阴葬。
顾炎武诗中提及之杨主事,为明末清初吴县抗清义士、兵部主事杨延枢(字维斗)。其在顺治四年参与反清义举,失败被杀,殉难地在吴江县芦墟村,现在仍有其祠堂。
芦墟,名字带有荒废萧瑟之味。其位于黎里镇东边汾湖以东的岸边,是一处人口稠密的古镇。
此番时间紧迫,仍执意往芦墟,非为凭吊杨延枢,却因芦墟跨街楼。
跨街楼又称骑楼或骑马楼,楼下街道左右都有房屋,或一边是房屋,沿河另一边立有砖砌柱子,街道之上有楼房,与正屋楼房相连。与跨街楼类似的还有廊棚或廊街,其一边是房屋,沿河另一边只立有砖柱或木柱,屋前街道临河,并建有栏杆或吴王靠,保护行人不落水和供行人坐靠歇息。
芦墟老街上,跨街楼和廊棚廊街随处可见,成为芦墟的一大特色。自清朝中叶至民国,芦墟老街的商家民宅几乎全部朝向市河建造,形成了跨街楼的建筑形式。
现保存完好的跨街楼除了沈氏跨街楼、许氏跨街楼、西栅跨街楼外,还有东南街司浜北端、东南街铜匠湾、西南街南洋旅馆、南袁家桥北岸、西北街洪昌板桥以北到牙防所等五段。2014年7月公布为苏州市文保单位。
浦南路施工,停车不便,只得停在路南边的人行道上。时值国庆,家家店门紧闭,停车倒也方便。走到桥上西眺,一派江南水乡。
浦南路沿河向西走,南岸街唤作施浜,想来是姓施人家为多。


到了芦墟三桥(胜利桥、人民桥、向阳桥),拐了个弯儿向南走,这里是东南街。隔河对面也是跨街楼,马头墙很漂亮。

东南街上,居民好像在搬东西,挺热闹。往里还有更多的跨街楼。




这些跨街楼,店铺都关着,想必真的是没落了。


两岸的民居,粉墙黛瓦,百年来默默矗立。

街边,两位老人坐在大桌旁,望着来往的行人。这种架势,好像是百年前的堂主一般。





到南栅港路,所谓南栅,是指这里有一处栅(闸)门。古时应该是木头栅门,后来改成铁轨水泥闸,用于战时限制船只进出。年久失修,现在当然是荒废了。


过桥到河对岸西南街,折返往北走。
两位老人在街边下棋。

路过的东南街上,有居民将自家改成了豪宅。虽然有钱,不忘初心,在河边修了漂亮坚固的护栏。

一路上跨街楼比比皆是。

又走回了无名小桥。



西南街95号的跨街楼里,还有些生意在继续。

下面这处跨街楼上,标着“汾湖里”。


跨街楼下的小食品店,电视开着,店主不知去向。民风淳朴如此。

下面的这处跨街楼上,标着“轿子湾”。一位老阿姨拿着空碗走出来,想必是打饭去了。

又回到了三桥附近。郁郁葱葱的香樟树,将古街打扮成林中仙境。



桥堍跨街楼,即为许氏跨街楼。跨街楼下,有不少水产店、蔬菜店。





芦墟三桥的胜利桥上,两位老妇人一南一北在卖菜。看品相不错,便买了一把。要价三元人民币,难为了只带手机的我!一拍脑袋,钱包里有一张两年都没能用出去的五元纸币,给了妇人,找回两元硬币!

附近河流密布,沿河尽是人家。

对岸是东中街,跨街楼更显规模。


西中街20号有一家大块头馄饨店,网评说在芦墟非常有名,只是装修实在七十年代,且顾客三两个而已。

芦墟人一定非常喜欢吃馄饨,不远处的25号又有一家阿四馄饨店,更是破旧,昏暗光线中,似有人影。

到了九曲弄附近,西中街28号水产店的老板娘大概是觉得生意太淡、打算提早下班,把养鱼的水泼在马路之上。

几位老妇人坐在木椅上,聊天儿打发时间。



过了洪昌桥,便来到西北街。


一位刚吃过晚饭的中年男子,走出家门,二话不说掏出一把螺丝刀就开始吱吱嘎嘎的锉着一个马达的轴承。

西北街的尽头,是观音桥。本名泰生桥,初建无考。乾隆三十五年(1770年)由里人吴之湄等募资重建。桥西北堍建有小庵(黄色小屋),庵内供奉观音像,遂俗称观音桥。桥为拱形单孔,南北向,矢高3.2米,中宽2.2米,桥顶望柱上雕有狮子。2014年7月,苏州市人民政府立为文物控制保护建筑。


桥名额上,刻着原桥名“泰生桥”。桥洞内,卷石上镌刻多幅莲花座经幡石刻。

观音桥其实把守着金字港到芦墟古镇的入口,古代这里是易守难攻之处。

过了观音桥,绕回河对岸的东北街。路过北陆家弄,发觉到芦墟的“跨街”习俗已经到了无楼不跨的地步了,就连小巷口的一个门洞都要修那么个“跨街”范儿,以获取二楼住宅面积的稍许扩大。

刚才的那位中年男子,此时仍在忙碌。地图一翻,人家这里是有店面的,“吴江市芦墟镇飞达电机修理部”。


路上看到一些植物,伸手一抓,发现竟然是芝麻……

往前走,是位于东南街的沈氏跨街楼。

跨街楼两侧店面门可罗雀。

曾经热闹的杂货店,店主也不知何去。

东南街116号的老鞋匠,很认真的补着几双鞋。这样的老鞋匠,往后将越来越少了!


沈氏跨街楼简介,时光荏苒,2005年的石刻,字迹都已经不清楚了。网上找了五年前的图,摘抄如下:位于东南街54号,原主人沈泳霓(1884-1932年)、沈泳裳(1885-1951年),兄弟二人于清光绪二十七年(1901年)双中同科秀才。该宅建于民国十二年(1923年),座东面西,原前后临水,现后河填塞。共五进,第一进船厅,正中设俩落水河埠,船厅与第二进门屋构架成跨街楼,第二三四进天井均以石板铺设,并存有两座砖雕门楼。


一晃一个半小时便过去了,又走回了三桥。一位老船工,带着位黑衣女士,仿佛是水上的士一般。

这样的感觉,似乎比刚才在震泽的游船更地道。

最后走回了浦南路。向桥下望去,芦墟古镇静谧安详,人影全无,仿佛沉入了千年幻梦之中,再也无法醒来。


wys 宁夏
苔痕上阶绿,草色入帘青。
四年前 Sogou Explorer · Windows 7博主拍过电视剧的吗,照片拍的那么GOOD!
BTW,镜中人物,你给人家出场费没有呢?
S 江苏 *
@wys 谢谢
四年前 WordPress App 15 · iPhone iOS 14.0.1木瓜园 上海
这里生活真是惬意
四年前 Safari 12 · iPhone iOS 12.4.1S 江苏 *
@木瓜园 抛弃繁华的勇气
四年前 WordPress App 15 · iPhone iOS 14.1牧羊人 新加坡
这封面图我爱了!
四年前 Google Chrome 86 · Windows 10Pingback: Ricoh GR III 拔草 – 竹炉山房